De eerste jaren
Simon Philip Goudsmit , 1889.
Sara Goudsmit-Keizer, 1889 persoonlijk archief van Virginia Vandenbergh
Op basis van notariële gegevens mag 1870 als het geboortejaar van de Bijenkorf worden beschouwd. Op 23 maart van dat jaar werd bij notaris Mulder in Amsterdam een akte van vennootschap opgemaakt waarin vermeld wordt dat Abraham Salomon Polak, koopman, wonende aan de Sint Antoniebreestraat 23, en Simon Philip Goudsmit, commissionair in effecten, wonende te Rotterdam, (hebben) besloten een ’vennootschap, betreffende den handel in garen, band, sajet en hetgeen daartoe behoort’ aan te gaan onder de naam Polak en Goudsmit.
De vennootschap werd aangegaan voor een periode van drie jaar met een opzegtermijn van zes maanden en de vennoten brachten ieder 25.000 gulden in: Polak vooral in goederen, Goudsmit in contanten. Hun onderneming werd voor gemeenschappelijke rekening voortgezet in de panden van Polak aan de Sint Antoniebreestraat, waar de administratie onderdak kreeg, en in een perceel op de Nieuwendijk, dat als winkel in gebruik werd genomen.
De vennootschap werd opgeheven in 1883. Volgens de Adresboeken van 1884/85 en 1893/94 was A.S. Polak daarna nog als commissionair in garen en band gevestigd aan de Oude Schans. Hij overleed op 17 januari 1899, 64 jaar oud.
Was de rol van Abraham Polak al vrij snel uitgespeeld, de naam van Simon Philip Goudsmit zou nog lang nagonzen in de Bijenkorf.
Wie was deze ondernemende avonturier?
Het vroegste bewijs van zijn activiteiten in Amsterdam vinden we in het bevolkingsregister van de hoofdstad, waarin hij op 5 april als ongehuwd koopman werd ingeschreven op het adres Nieuwendijk 132. Nog geen twee jaar later, op 30 oktober 1872, trouwde hij met Sara Keiser uit Eindhoven. Tussen 1874 en 1886 werden uit dit huwelijk acht kinderen geboren, van wie er slechts vijf in leven bleven, onder wie de jongste en enige zoon, Alfred. Het gezin Goudsmit bleef tot na het overlijden van Simon, op 28 mei 1889, boven de winkel op de Nieuwendijk wonen, en verhuisde in 1891 naar de Frans Halsstraat 6.
In deze bijlage vindt u de stambomen van de families Goudsmit en Isaac.
Op 23 maart 1870 werd bij notaris Mulder in Amsterdam een akte van vennootschap opgemaakt waarin vermeld wordt dat Abraham Salomon Polak, koopman, wonende aan de Sint Anthoniebreestraat 23, en Simon Philip Goudsmit, commissionair in effecten, wonende te Rotterdam, (hebben) besloten een vennootschap op te richten.
Over de ontwikkeling van het winkelbedrijf tijdens het leven van S.P. Goudsmit is nauwelijks iets bekend doordat er uit die eerste jaren bijna geen archiefmateriaal bewaard is gebleven. In 1873/74 staat Simon Philip Goudsmit voor het eerst ingeschreven in het Algemeen Adresboek van Amsterdam, in 1875/76 met de toevoeging magazijn van garen, band en nouveauté’s. Ook stond hij als grossier in machinegaren, band, sajetten en nouveautés vermeld op het adres van zijn vennoot Abraham Polak.
Herman Berk schoonzoon van Arthur Isaac (de zoon van Frits Isaac) beschreef de beginperiode van de oprichters families.
De bedrijfsnaam ’Magazijn De Bijenkorf’ werd de eerste decennia nog niet gebruikt. Over de bezittingen van Goudsmit komen we iets te weten uit de akte van boedelscheiding na zijn overlijden. Van het totaal ter waarde van meer dan 200.000 gulden bestond maar een zeer gering deel uit roerende goederen, waaronder koopmanschappen (’manufacturen en dergelijke’). De waarde daarvan was nog geen 8.000 gulden. Een veel groter deel van zijn bezit was belegd in effecten.
Uit de balans en Winst en Verliesrekening van 1883 van de winkel bleek dat het deel voorraad 11.139,81 gulden was.
De balans van de Bijenkorf uit december 1883 uit KBB archief in het Amsterdams Stadsarchief dossier 929.
De V&W van de Bijenkorf uit december 1883 uit KBB archief in het Amsterdams Stadsarchief dossier 929.